بهاره شبانکارئیان / روزنامه اعتماد
گفت‌وگوی «اعتماد» با برخی دهیاران روستاهای اطراف خوی و همسر یکی از کشته‌شدگان زمین‌لرزه
«ستار قلی‌زاده» یکی از کشته‌شدگان زلزله ۸ بهمن‌ماه شهرستان خوی است. همسر او درحالی که صدایش گرفته و به سختی شنیده می‌شود به من می‌گوید: «شوهرم ۳۷ سال داشت. وقتی زلزله آمد من و دو فرزندم فرار کردیم. ستار داشت پشت سر ما از حیاط خارج می‌شد که یک دفعه فریاد زد کمرم! دیوار حیاط روی بدنش آوار شده بود. سریع او را به بیمارستان «بنی‌هاشم» رساندیم، اما تمام کرده بود. حالا ما هم آواره کوچه و خیابان شدیم.»
ساعت ۲۱ و ۴۴ دقیقه شنبه شب؛ هشتم بهمن ماه بود که زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۵.۹ ریشتر شهرستان «خوی» واقع در آذربایجان غربی را لرزاند. این زلزله در عمق ۷ کیلومتری زمین با طول جغرافیایی ۴۴.۹۰ و عرض جغرافیایی ۳۸.۵۹ در ۶ کیلومتری خوی، ۳۰ کیلومتری ایواوغلی و ۳۵ کیلومتری قره‌ضیاالدین به وقوع پیوست که همچنان هم پس‌لرزه‌های آن ادامه دارد. در گزارشات ابتدایی از وقوع این زمین‌لرزه مشخص شد که برق بخشی از شهرستان خوی قطع و مردم از شدت ترس به خیابان‌ها رفتند. تعداد مصدومان این رخداد بیش از هزار نفر اعلام شده است و همچنین تاکنون (لحظه تنظیم این گزارش) سه نفر بر اثر وقوع این زمین‌لرزه کشته شده‌اند.
به گفته مرتضی مرادی‌پور، معاون عملیات سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر، «86 روستا» تحت تاثیر این زمین‌لرزه قرار گرفتند. مصدومان به بیمارستان‌های شهرستان «خوی، سلماس و چایپاره» مراجعه کردند. بیش از ۲۰ نفر هم در بخش مراقبت‌های ویژه بستری هستند. این رخداد در حالی است که حدود یازده روز پیش؛ ۲۸ دی ماه هم این شهرستان در ساعت ۱۳ و ۳۸ دقیقه، زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۵.۴ ریشتر را تجربه کرد. پیش از این نیز در ۱۳ مهر ماه ۱۴۰۱ استان آذربایجان غربی حوالی خوی با زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۵.۴ ریشتر لرزید که ۱۲ روستا را به‌طور جدی دچار بحران و به بیش از ۵۰۰ واحد مسکونی خسارت وارد کرد. در زمین‌لرزه ۱۳ مهرماه هزار و ۱۲۶ نفر مصدوم شدند. شهرستان خوی هنگامی با زلزله هشتم بهمن ماه مواجه شد که اکثر روستاهای اطراف آن به دلیل وقوع زمین‌لرزه سیزدهم مهر ماه هنوز در چادر به‌سر می‌بُردند.
یکی از کشته‌شدگان سکته قلبی کرد
رییس اورژانس آذربایجان در مورد این رخداد به «اعتماد» می‌گوید: «وضعیت فعلا کنترل شده است. مصدومان به بیمارستان‌ها منتقل شده‌اند. تاکنون بیش از هزار نفر در این زلزله مصدوم و سه نفر نیز جانشان را از دست داده‌اند. با توجه به اینکه هنوز آماری از برخی روستاهای دوردست خوی در دست نیست، امکان دارد این آمار تغییر کند و بیشتر شود. فوتی‌ها هم مربوط به شهرستان خوی بوده‌اند.»
مسوول روابط عمومی هلال احمر خوی نیز در این باره به «اعتماد» می‌گوید: «سه نفر به دلیل این زمین‌لرزه کشته شده‌اند. یکی از آنها بر اثر سکته قلبی فوت شده. شرایط فعلا بسیار پیچیده است و نمی‌توان درباره آن صحبت کرد.»
وزیر کشور عصر روز یکشنبه ۹ بهمن‌ماه گفت: «عملیات امداد و نجات در روستاهای آسیب‌دیده خوی به پایان رسید. در حال حاضر کسی زیر آوار نیست.»
این درحالی است که هنوز پس‌لرزه‌های زیادی در خوی احساس می‌شود. استاندار آذربایجان غربی در این باره عنوان کرد: «پس از زلزله ۵.۹ ریشتری در خوی بیش از ۴۰ پس‌لرزه احساس شده است. برآورد اولیه این است که واحدهای مسکونی ۷۰ روستا از ۲۰ تا ۸۰درصد آسیب دیده‌اند که البته آسیب در مناطق شهری نسبت به ۲ زلزله قبل، بیشتر بوده و خسارت‌هایی در داخل شهر خوی و شهر فیرورق گزارش شده است.»
نمی‌توانیم به شما رسیدگی کنیم
پنج نفر از دهیاران روستاهای اطراف شهرستان خوی از وضعیت امدادرسانی به اهالی برای «اعتماد» توضیحاتی می‌دهند.
دهیار «زاویه حسن‌خان» می‌گوید: «روستای ما جزو مناطقی بود که خسارت زیادی دید. تعداد مصدومان‌مان هم بالا بود. یکی از جان‌باختگان هم مربوط به روستای ما است. والا ۱۵۰ چادر دریافت کردیم اما چه فایده ۴۰۰ خانوار بدون چادر ماندند. هیچ اقلامی هم نداریم. نه نانی، نه پتویی... هیچی نداریم.»
دهیار «بدلان»: «خوشبختانه روستای ما مصدوم نداشت. بیشتر مصدومان مربوط به خود شهرستان خوی بوده ولی تمام خانه‌ها تخریب شدند. من از استاندار با اصرار چند عدد چادر گرفتم چون برخی افراد از خوی به روستای ما آمدند. اقلام و مواد غذایی هم مردم خودشان تهیه می‌کنند. گاهی هم خیرین برای‌مان اقلام می‌آورند. من از برخی مسوولان مربوطه پیگیری کردم، گفتند؛ وضعیت خوی خراب است و ما نمی‌توانیم به شما رسیدگی کنیم. برایم جای تعجب دارد که آمار ارگان‌های مختلف متغیر است و وقتی پیگیر می‌شوم هر ارگانی در مورد توزیع چادرها آمار متفاوت می‌دهد. زلزله‌زدگان وضعیت اسفناکی دارند و مردم نگران خانه‌های‌شان هستند که چه زمانی درست می‌شود!»
دهیار «قوردیک»: «ما در منطقه کوهستانی هستیم و اینجا بسیار سرد است و برف شدیدی می‌بارد. فقط چادر بین ما توزیع شده و پتو و اقلام دیگر هنوز دریافت نکردیم.»
دهیار روستای «آغچه غشلاق»: «خسارت جانی نداشتیم اما خب اکثر خانه‌هایی که از زلزله‌های قبلی باقی مانده بودند به طور کامل تخریب شدند. چادرهایی هم که توزیع کرده بودیم الان کم آوردیم و مواد غذایی هم در دسترس‌مان نیست. با توجه به سرما هیترهای برقی و گرمایشی هم آن‌طور که باید نداریم.»
دهیار روستای «موسی قلی‌کندی»: «روستای ما مصدوم نداشت اما خانه‌هایی که از قبل قابل ترمیم بودند، تخریب شدند. اهالی روستا از ۱۳ مهر ماه که اولین زلزله در خوی رخ داد در چادر هستند.»
یک منبع مطلع هم درباره زمین‌لرزه ۵.۹ ریشتری شهرستان خوی به من می‌گوید: «با توجه به سرمای هوا، فضای شهرستان خوی و مناطق زلزله‌زده بسیار سنگین است. زلزله‌زدگان به شدت عصبانی هستند و وضعیت روحی مناسبی ندارند. برخی اهالی خوی هم قصد دارند منطقه را ترک کنند و به شهر یا روستاهای اطراف بروند. حتی گفته شده برخی از زلزله‌زدگان به خبرنگاران نیز حمله کرده‌اند و با آنها درگیر شده‌اند. دو نفر از کشته‌شدگان این زمین‌لرزه «مرد» بودند و دیگری یک «دختر 11 ساله» بوده که دیوار خانه بر سرش آوار شده است. یکی از کشته شده‌ها هم اهل «زرآباد» در حوالی شهرستان خوی بوده است.»
یکی از رسانه‌های محلی هم به من می‌گوید: «به خاطر وقوع این زلزله خانه‌های شهری ۱۰ تا ۷۰درصد تخریب شدند اما خانه‌هایی که در روستاها بودند به‌طور صددرصد تخریب شدند.»